.
صفحه اصلي آرشيو جستجو پيوند ها تماس با ما
 
آخرین عناوین
قاسم آباد روستايی با ويژگی های بسيار
رضا اشکوری
قاسم آباد روستايی با ويژگی های بسيار

قاسم آباد يکی از روستاهای واقع در شرقی ترين قسمت گيلان و از توابع شهرستان رودسرمی باشد که با اوشيان و سياهکلرود به ترتيب از سمت شرق و غرب همجوار بوده و از سمت شمال و جنوب بين دريای مازندران و کوههای البرز محصور هست. قاسم آباد از دهات معمولی بزرگتر بوده و در واقع منطقه ای است با مجموعه ای از دهات يا محلات. بخش غربی قاسم آباد موسوم به قاسم آباد عليا شامل محلاتی چون جير محله، جورمحله ، کُرد محله ، آغوزکله ، روکو ، ملک ميان ، خانسر ، بندبن و بيجارپس. بخش شرقی موسوم به قاسم آباد سفلا شامل محلات چايخانسر ، گالش محله ، کلافه محله می باشد. قاسم آباد چون ديگر شهرها و روستاهای منطقه بين چالوس تا رودسر به سبب نزديکی دريا و کوه از زيبايی خاص طبيعی برخوردار هست . تقريبا تمام زمينهای ساحلی بين جاده و دريا که عرض آن حدود چهارصد متر و پر از ويلا هست در دست از ما بهتران می باشند . قبل از انقلاب در تصاحب سرمايه داران بزرگ و مقامات بلندپايه دولتی چون شريف امامی نخست وزير چند دوره ، جهانشاه صالح پزشک فرح پهلوی ، ارتشبد آريانا ، شاهپور غلامرضا برادر شاه ، مصباح زاده بنيانگذار و صاحب روزنامه کيهان ، اصفيا رئيس سازمان برنامه و بودجه ، القانيان سرمايه دار بزرگ ،احمد نامدار سفير ايران در ايتاليا بوده و بعداز انقلاب به تملک انواع نهادها و ارگانهای دولتی و نيمه دولتی در آمدند

کشت برنج ، چای ، مرکبات ، کيوی ، دامداری و پرورش کرم ابريشم ، نمدبافی و توليد چادرشب پايه های اصلی اقتصاد قاسم آباد می باشند. به دليل عدم حمايت از توليدات داخلی و واردات بی رويه که سودهای کلان نصيب سرمايه داری انگلی(غير توليدی) می کند چون ديگر مناطق شمالی در قاسم آباد هم کشت برنج ، چای و مرکبات دچار بحران بوده و مردم مجبور شدند زمينهايی را که شاليزار و باغات چای و پرتقال بودند به باغات کيوی تبديل کنند. بازار کيوی هم به استثنای سالهای اوليه که محصول تقريبا ناشناخته ای بود و رونقی داشت اُفت کرده و بعيد نيست به سرنوشت برنج و مرکبات و چای مبتلا شود. وضعيت پرورش کرم ابريشم نيز وخيم تراز ديگر عرصه ها ی توليدی منطقه بوده و تقريبا رو به اضمحلال می باشد. اما مردم تلاشگر ,خونگرم و مهمان نواز قاسم آباد عليرغم تمام مشکلات سعی می کنند هر لحظه از زندگی ی شان را با عشق ، نشاط و سرزنده گی بگذرانند. هنوز هم مراسم کشتی گيری در تابستانها پابرجاست و هنوز دختران با لباس زيبای قاسم آبادی در عروسيها قاسم آبادی می رقصند. اشاره کنم که روستای سياهکلرود واقع در غرب قاسم آباد از نظر فرهنگ و آداب و رسوم و لهجه ی خاص زبان گيلکی فرقی با قاسم آباد نداشته و ييلاق جوردشت يا جواهر دشت (1) نيز صده ها اقامتگاه تابستانی مشترک دامداران اين دو روستا که بسياری از اهالی آنها خويشاوند هستند می باشد

درباره ی تاريخ گذشته ی دور قاسم آباد چون اغلب نقاط ايران اطلاعات دقيقی در دست نيست. اما در منطقه جواهردشت دفينه هايی که از حفاری های غير تخصصی که اغلب جهت دستيابی به ,گنج, و اشيای قيمتی صورت می گيرد بدست آمده نشان می دهد که منطقه قبل از اسلام مسکونی بوده و به همين جهت هم اهالی از جاهايی که دفينه ای قديمی درآوردند را ,گبر گور, که نام قبرها يا اماکن بازمانده از دوران پيش از اسلام هست می نامند. متاسفانه به علت سادگی و بی غشی مردم راهزنان حرفه ای توانستند به راحتی آنها را فريب داده و به قيمت ناچيزی اشيای بدست آمده را که می توانستند بازگوی گوشه هايی از تاريخ منطقه و ايران باشند را از آنها خريده و به کلکسيونرهای از ما بهتران در خارج از کشور بفروشند . چند سال پيش نزد پير مردی حدود 75 ساله رفتم که 50 سال پيش اشيای زيادی را از درون خاک درآورده بود. تعريف می کرد چند روز بعد سر و کله ی چند نفر که با اسب آمده بودند پيدا شد و تمام دفينه ها را از وی خريدند به استثنای يک پارچ مسی نيم ليتری که رويش نقش ها و طرح های زيبايی کشيده شده بود.

روايت است که منطقه قاسم آباد به علت شجاعت و رزمندگی مردمانش هميشه مشکلی برای زورگويی های حکومت مرکزی و محلی در گيلان و مازندران بود. از آنجايی که فاصله بين کوه و دريا بسيار کم هست قاسم آبادی ها به راحتی می توانستند عبور و مرور نيروهای غير خودی و متجاوز را از بالای کوه تحت نظر داشته و به موقع آنها را مورد يورش قرار دهند. قاسم آباد ازمحدود مناطقی بود که حتا تا زمان قاجار از دادن سرباز به نيروهای دولتی خودداری می کرد. شاه عباس که تصميم داشت به اين خودسری پايان دهد چندين بار قشون فرستاد اما قشونش در چند تلاش با شکست مواجه شد. به همين منظور عده ای از مردم گرجستان و کردستان را به منطقه ی اطراف قاسم آباد کوچ دادند تا ترکيب جمعيت را عوض کرده و از دشمنی شان با حکومت مرکزی بکاهند. يکی از محلات قاسم آباد کُرد محله ناميده می شود که البته کُردی در آنجا نيست ، زيرا کردها و گرجی هايی که به منطقه کوچ داده شده بودند بتدريج در جمعيت محلی مضمحل شده و گيلک شدند. اما اين تلاش های شاه عباس به نتيجه نرسيد و کماکان مردم از فرستادن سرباز به دولت مرکزی و پرداخت ماليات خودداری می کردند. در اوايل دوره ی قاجار نيز وضع به همين منوال بود. مهدى بامداد در کتاب 6 جلدى خود با عنوان تاريخ رجال ايران قرون 12 و 13 و 14 چنين نوشته است : "که در سال 1196 که هدايت الله خان شفتى يا فومنى معروف به اتل خان رشتى حاکم گيلان بود و آغا محمد خان پادشاه قاجار به قصد دست يافتن به او مرتضى قلى خان برادر خود را به تسخير گيلان و دستگيرى او مامور نمود. هدايت الله خان ميرزا صادق منجم باشى را با پيشکشى قابل ملاحظه اى براى مذاکره و مصالحه به نزد آغا محمد خان روانه ساخت و اتفاقاً وساطت او موثر افتاد و حکومت هدايت الله خان تاييد و تنفيذ گرديد و ميرزا صادق از اين پس با آغا محمد خان کاملاً مربوط شده و بعد ها خدماتى نسبت به وى انجام داد. و آغا محمد خان در ازاى خدماتش آبادى قاسم آباد رودسر را به وى بخشيد"(2)

فقط بايد به نوشته آقای مهدی بامداد اين تذکر را افزود که آغامحمدخان در واقع دردسر و مشکلی را که خود از حل آن نا توان بود به ديگری منتقل کرد وگرنه ميرزا صادق منجم باشى هم هيچوقت نتوانست کنترلی بر قاسم داشته باشد و اين هديه ی آغا محمدخان سودی عايدش نکرد. در زمان شاه عباس مردم قاسم آباد در محله ی بندن قلعه ای به ارتفاع هشت متر بالای کوه بنا کردند که از آنجا می توانستند براحتی جلگه ی بين کوه و دريا که باريکه ای بيش نيست را تحت نظارت داشته باشند. اين بنا که به قلعه ی بند بن معروف است امروزه يکی از جاذبه های گردشگری استان گيلان می باشد.
رزمندگی و شجاعت قاسم آبادی ها زبان زد همه در منطقه بود و امروزه هم اصطلاح "شاه نظری" در موردشان استفاده می شود که منظور اين است که حتی پادشاهان ايران هم از آنان حساب می بردند . امروزه اگر کسی بخواهد به قاسم آبادی ها زور بگويد به وی در مورد تحريک کردن "شانظری رگ" مردم که معرف سرسختی و عدم تمکين به ظلم و ستم می باشد هشدار می دهند. روايت است که وقتی در گذشته مردان به جنگ می رفتند نگهبانی از گذرگاههای حياتی و حتی دريافت ماليات از کسانی که می خواستند از منطقه عبور کنند به عهده زنان قاسم آبادی گذاشته می شد.
اما آشنايی بسياری از ايرانيان با قاسم آباد مديون شهرت لباس و رقص زيبای قاسم آبادی می باشد. لباس قاسم آبادی که ويژه زنان می باشد و تا حدود سی سال پيش تقريبا تمام زنان آنرا می پوشيدند امروزه به استثنای بخشی از زنان بالای چهل سال توسط جوان ترها فقط در عروسيها و ديگر جشنها و در موقع رقص قاسم آبادی پوشيده می شود. در المپيک آسيايی که در تهران قبل از انقلاب برگزار شد در مراسم افتتاحيه پيشاپيش ورزشکاران ايرانی عده ای دختر که گويا تعدادی هم از قاسم آباد بودند با لباس قاسم آبادی رژه ميروند. سه بخش اصلی لباس عبارتند از پيراهن ، تور دستمال(توری سفيد که روی سر می گذارند) ، دامن بلند يا دراز تنبان که دارای چين های فراوان و حدود ده نوار افقی موازی هم با رنگهای متنوع. رقص قاسم آبادی و کشتی(تا ده سال پيش) از مراسم ثابت و هميشگی در جشن های عروسی هستند. کشتی گيری نيز از رسوم قديمی و جا افتاده در منطقه می باشد. هرسال تابستان در جواهر دشت مسابقات کشتی گيله مردی با حضور صدها کشتی گير از گيلان و مازندران برگزار می شود. از چهره های نامدار کشتی گيله مردی پهلوان ايرج يحيی پور معروف به "اژدهای گيلان" می باشد که حدود سی سال پيش از کشتی گيران شکست ناپذير گيلان و مازندران محسوب می شد و امروزه در مسابقات کشتی گيری در جواهردشت و قاسم آباد داوری می کند(3)
نمدمالی يا بافتن نمد از سنتهای ديرين در قاسم آباد می باشد که بيشتر در جورمحله و بندبن صورت می گيرد. نمد که از پشم گوسفند بافته می شود معمولن بعنوان زير انداز استفاده می گردد. نمدهای کوچک و گرد با طرح های زيبا بعنوان دکور و يا پاچراغی استفاده می شوند

چادر شب بافی نيز از صنايع دستی ويژه منطقه قاسم آباد و سياهکلرود می باشد. دختران و زنانی که لباس قاسم آبادی می پوشند چادر شب را دور کمر می بندند (به استثنای موقع رقصيدن). در گذشته چادرشب را فقط از ابريشم می بافتند ، اما امروزه از نخ و کاموا هم بافته می شود. از چادرشب به عنوان روتختى ، رختخواب پيچ ، بقچه ، زيرانداز ، پرده ، روميزی ، جليقه و لباس هم استفاده می شود. زمينه ی چادرشب ها معمولا سرخ يا سبز بوده و از رنگ های ديگر برای نقش و نگارهای روی آن استفاده می شود . طرح های روی چادرشب علاوه بر خطوط زيگزاگ سياه و سفيد شامل طرح هايی از اسب سوار ، درخت ، گوزن با شاخ‌هاى بلند ، انسان و زن تاج دار نيز می باشند
منبع سايت شماليها /رضا اشکوری


استفاده از اين خبر فقط با ذكر نام شمال نيوز مجاز مي باشد .
ایمیل مستقیم :‌ info@shomalnews.com
شماره پیامک : 5000592323
 
working();
نظرات خوانندگان :

نا شناس 12 شهريور 1386
استفاده از نام مجهول و بي هويت و ناشناخته درياي مازندران جاي بسي تعجب دارد! آقاي رضا اشكوري ... نام اين دريا در تمام دنيا كاسپين است كه مربوط به مردم گيلان مي باشد...
نا شناس 12 شهريور 1386
استفاده از نام مجهول و بي هويت و ناشناخته درياي مازندران جاي بسي تعجب دارد! آقاي رضا اشكوري ... نام اين دريا در تمام دنيا كاسپين است كه مربوط به مردم گيلان مي باشد...

ارسال نظر :
پاسخ به :





نام : پست الکترونیک :
حاصل عبارت روبرو را وارد نمایید :
 
working();

« صفحه اصلي | درباره ما | آرشيو | جستجو | پيوند ها | تماس با ما »
هرگونه نقل و نشر مطالب با ذكر نام شمال نيوز آزاد مي باشد

سامانه آموزش آنلاین ویندی
Page created in 0.1 seconds.